Przełyk olbrzymi – objawy i leczenie

„Przełyk olbrzymi”  jest to jednostka chorobowa albo wtórny objaw związany z innymi zaburzeniami polegający na zmniejszeniu lub zahamowaniu motoryki przełyku.

Sam przełyk ma kształt długiej rury łączącej gardło z żołądkiem, którego główną funkcją jest transport pożywienia do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Zbudowany jest on z mięśni, które dzięki odpowiedniemu unerwieniu odbierają i wysyłają impulsy nerwowe. W ten sposób zapewniają  prawidłową motorykę.

W sytuacji kiedy na drodze impulsu znajdzie się przeszkoda, impuls zostanie zatrzymany, motoryka przełyku zostanie zahamowana.

Brak motoryki oznacza zatrzymywanie się płynów i treści pokarmowej w przełyku, który z wąskiej rury będzie się rozszerzał i przyjmie kształt rozciągniętego worka.

Problem przełyku olbrzymiego, inaczej nazywanego osłabieniem przełyku, dotyczy częściej psów niż kotów.

Jak objawia się przełyk olbrzymi?

W większości właściciele pojawiają się z psem u lekarza z powodu wymiotów, które w rzeczywistości mylą z ulewaniem. Ewentualnymi objawami są jeszcze: utrata masy ciała, kaszel, gorączka wynikające z zapalenia płuc.

Wróćmy do objawu ulewania.

Czym tak właściwie jest i jak odróżnić ulewanie od wymiotów?

Ulewanie to wydalenie treści (pokarm, woda, ślina) z jamy ustnej, gardła lub przełyku. Musi być odróżnione od wymiotów (wydalania treści z żołądka i/lub jelit) oraz od odkrztuszania (wydalania treści z dróg oddechowych).

Niektóre zwierzęta podejrzewane o ulewanie w rzeczywistości wymiotują i na odwrót.

Kaszel z reguły wiąże się z odkrztuszaniem, jednak psy w wyniku kaszlu mogą wywołać u siebie odruch wymiotny.

Lekarz weterynarii już po samym wywiadzie i badaniu klinicznym będzie starał się zróżnicować te objawy. Niekiedy jest to jednak niemożliwe i konieczne są dokładniejsze badania, takie jak  zmierzenie pH wydalanej treści. Niskie pH sugeruje, że treść pochodziła z żołądka, natomiast wysokie pH świadczy o ulewaniu. Rozróżnić pochodzenie treści również można na podstawie obecności bilirubiny.

Jakie różnice może zauważyć sam właściciel?

Jeżeli objaw ulewania zostanie potwierdzony, znaczy to, że proces chorobowy umiejscowiony jest w jamie ustnej, gardle lub przełyku.

Następnym krokiem jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, na którym lekarz zauważy rozszerzenie przełyku niezwiązane z niedrożnością. Na tej podstawie można postawić wstępne rozpoznanie osłabienia przełyku.

Pierwotny przełyk olbrzymi/ wrodzone osłabienie przełyku

Stwierdza się je w momencie, gdy objawy zaczęły się kiedy psiak był bardzo młody.

Predysponowane są tu rasy: sznaucer miniaturowy, dog niemiecki, shar pei, seter irlandzki, labrador, dalmatyńczyk.

Leczenie wrodzonego osłabienia przełyku obecnie opiera się na leczeniu zachowawczym, nie można go całkowicie wyeliminować. Jednym ze sposobów terapii jest zapewnienie odpowiedniej diety.

Odpowiednia czyli jaka? Kleik lub sucha karma, zależnie od preferencji psiaka, z miski stojącej na podwyższeniu, tak aby musiał stać na tylnych łapach podczas jedzenia i w dalszym ciągu 5-10 min po posiłku.

Część szyjna i piersiowa w takiej sytuacji przyjmuje prawie pionową pozycję, co pomaga grawitacji podczas przejścia treści przez przełyk do żołądka. „Bailey chair” to specjalne urządzenie pomagające właścicielom utrzymanie zwierzaka w pozycji pionowej podczas karmienia. Warto podawać psu kilka małych posiłków dziennie, ponieważ to zapobiega zaleganiu pokarmu w przełyku.

Zdarza się u niektórych psów, po wdrożeniu takiej diety, że rozszerzony przełyk wraca do prawidłowej wielkości i funkcji. Nawet jeżeli przełyk pozostaje rozszerzony, część psów może być leczona dietetycznie i wieść dobrej jakości życie.

Ewentualnym wyjściem jest również założenie cewnika dożołądkowego, który omija przełyk. Jednak tylko część zwierząt reaguje dobrze na takie leczenie.

Wtórny przełyk olbrzymi / nabyte osłabienie przełyku

Spowodowane jest zwykle przez neuropatie, miopatie, artropatie. Predysponowane rasy: owczarek niemiecki, golden retriever, seter irlandzki.

Objawy są zbliżone do wrodzonego osłabienia przełyku. W tym przypadku może dojść do znacznego spadku masy ciała, jeśli pies zwraca większość pokarmu.

Diagnostykę można rozszerzyć o badanie surowicy na obecność przeciwciał przeciw acetylocholinie w kierunku nużliwości mięśniowej. Elektromiografia może wykazać uogólnioną neuropatie, miopatie. Warto również wykonać badanie biochemiczne krwi, zmierzyć stężenie hormonów kory nadnerczy i tarczycy, aby zdiagnozować pierwotną przyczynę zaburzenia.

Jeżeli nie można znaleźć rzeczywistej przyczyny, chorobę określa się jako idiopatyczne nabyte osłabienie przełyku.

Jeżeli zaburzenie jest spowodowane ogniskową nużliwością mięśni, niedoczynnością kory nadnerczy, zapaleniem przełyku, psiaki często bardzo dobrze reagują na leczenie.

Idiopatyczne nabyte osłabienie przełyku leczymy jedynie zachowawczo, tak jak miało to miejsce przy pierwotnym przełyku olbrzymim.

Rokowania

Rokowanie dla zwierzaków z osłabieniem przełyku jest zależne od pierwotnej przyczyny zaburzenia oraz od reakcji na podjęte leczenie.

Psy te są zdecydowanie bardziej narażone na zachłystowe zapalenie płuc, co w konsekwencji prowadzi nawet do śmierci. Warto więc jak najszybciej zdiagnozować przyczynę i wdrożyć możliwe, najskuteczniejsze leczenie.