Rozszerzenie i skręt żołądka – przyczyny, objawy, leczenie

Rozszerzenie i skręt żołądka (ang. GDV – gastric dilatation and volvulus) jest najczęstszą po nowotworach przyczyną śmierci psów ras dużych i olbrzymich według statystyk prowadzonych w USA. W skrócie można opisać je jako stan nagły, będący bezpośrednim zagrożeniem życia, wymagający jak najszybszej interwencji weterynaryjnej.

Schorzenie to polega na nagromadzeniu gazu w żołądku, co prowadzi do wzrostu ciśnienia w jego wnętrzu i rozszerzenia narządu. Na tym może się zakończyć, często jednak dochodzi też do skrętu żołądka wokół własnej osi. To skutkuje zaciskaniem okolicznych naczyń krwionośnych i wstrząsem.

Rozszerzenie i skręt żołądka – przyczyny

Patogeneza GDV jest złożona i wieloczynnikowa.

Wiadomo natomiast, że kluczową rolę w jego tworzeniu odgrywają zaburzenia motoryki żołądka.

Mechanizm powstawania schorzenia jest nieznany. Jednak powszechnie wiadomo, jakie czynniki predysponują zwierzęta do wystąpienia skrętu żołądka:

– psy ras dużych i olbrzymich

Syndrom ten kojarzony jest głównie z rasami dużymi i olbrzymimi, takimi jak:

• owczarek niemiecki,
• dog niemiecki,
• wyżeł weimarski,
• bernardyn,
• seter szkocki (gordon seter),
• seter irlandzki, pudel,
• doberman oraz chow chow.

– psy z głęboką klatką piersiową – setery, basset houndy;

– psy starsze (m.in. ze względu na osłabienie więzadeł żołądkowych),

– psy wychudzone,

– psy o agresywnym lub „lękliwym” usposobieniu oraz narażone na stres.

Pozostałe czynnik ryzyka

• stres

Wykazano, że stres działa hamująco na produkcję i sekrecję motyliny. To hormon regulujący fale perystaltyczne żołądka. Jego niedobór skutkuje zaburzeniem motoryki żołądka.

• dieta

Duże znaczenie w patogenezie GDV mają również czynniki związane z dietą – wysoko umieszczona miska, sucha karma bogata w tłuszcz, monodieta, sposób karmienia polegający na podawaniu jednego dużego posiłku dziennie.

Według niektórych źródeł skręt może powstać również po wysiłku fizycznym, podjętym w krótkim czasie po jedzeniu.

Objawy

Niezwykle istotne w zwiększeniu szans na przeżycie po wystąpieniu skrętu żołądka jest wczesne rozpoznanie problemu. Warto znać więc typowe objawy towarzyszące temu syndromowi. Charakterystyczne są:

• bezproduktywne próby wymiotowania,
• apatia,
• niepokój,
• ból brzucha, a następnie rozszerzenie przedniej jego części,
• skowyt (świadczący o bólu),
• nadmierne wydzielanie śliny,
• początkowo przyspieszone tętno (pow. 120 uderzeń/min.), słaby puls, bladość lub przekrwienie błon śluzowych,
• zwiększona częstotliwość oddechów, oddechy płytkie i ciężkie, dyszenie.

Podejrzewaasz skręt żołądka u swojego pupila? Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem weterynarii!!!

Leczenie

Weterynarz po przybyciu zwierzęcia do lecznicy rozpoczyna czynności mające na celu stabilizację stanu pacjenta. Obejmują one dożylną podaż płynów, odpowiednią farmakoterapię oraz (jeśli to możliwe) umieszczenie sondy w żołądku, pozwalające na jego odciążenie.

W zdecydowanej większości przypadków konieczna jest interwencja chirurgiczna. Polega ona na repozycji skrętu, ocenie stanu żołądka pod kątem ewentualnych zmian martwicowych oraz gastropeksji, czyli przyszyciu żołądka do ściany jamy brzusznej. To zapobiega nawrotom choroby.

Schorzenie to ma szczególnie podstępny charakter. Mimo prawidłowo przeprowadzonego zabiegu oraz właściwego postępowania przedoperacyjnego, mogą rozwinąć się powikłania powodujące dysfunkcję innych narządów, co prowadzi do zejścia śmiertelnego. Są to zaburzenia ze strony układu oddechowego, pokarmowego, krzepnięcia, nieprawidłowości w pracy nerek.

Jednak główną przyczyną śmierci u psów z GDV są zaburzenia krążeniowe, obejmujące wstrząs, arytmię oraz niewydolność mięśnia sercowego.

Powikłania

Wstrząs powodowany jest m.in. przez ucisk na żyły znajdujące się w obrębie jamy brzusznej. To skutkuje zmniejszeniem objętości krwi docierającej do serca. Prowadzi to do spadku pojemności wyrzutowej serca, zmniejszenia objętości krwi krążącej, gromadzeniem krwi w trzewiach i niedokrwieniem mięśnia sercowego.

Zaburzenia układu oddechowego obejmują utrudnione ruchy oddechowe (spowodowane uciskiem powiększonego żołądka na przeponę), spadek przepływu powietrza przez płuca, może też dojść do zachłystowego zapalenia płuc. Bardzo duże znaczenie w rokowaniu mają zaburzenia przewodu pokarmowego.

Jednym z najważniejszych powikłań są zmiany martwicze w obrębie żołądka, powstające przez jego niedokrwienie. Ze względu na anatomiczne połączenie żołądka ze śledzioną często dochodzi też do jej uszkodzenia, w związku z czym zachodzi konieczność wykonania przez lekarza weterynarii splenektomii, czyli usunięcia śledziony.

Stopień zaawansowania zmian narządowych również zależy od czasu, w jakim zwierzę pojawi się w gabinecie weterynaryjnym po wystąpieniu pierwszych objawów.

Rozszerzenie i skręt żołądka – profilaktyka

Czy w takim razie możemy jakoś zapobiec występowaniu tego niebezpiecznego schorzenia u naszych psów?

Jeśli chodzi o profilaktykę długofalową niewskazane jest dopuszczanie do rozrodu psów, które przebyły GDV.

W przypadkach indywidualnych opiekun zwierzęcia może przede wszystkim zadbać o jego dietę – karmić psa mniejszymi porcjami kilka razy dziennie, urozmaicać posiłki i unikać pożywienia, które łatwo fermentuje w żołądku.

Psia miska nie powinna znajdować się na podwyższeniu. Bezpośrednio po jedzeniu powinno unikać się również spacerów i intensywnych zabaw.

Szybkie rozpoznanie to klucz do sukcesu

Kluczowe w walce z GDV jest szybkie rozpoznanie problemu i zgłoszenie się do lekarza weterynarii.

Z każdą minutą maleją szanse zwierzęcia na przeżycie, dlatego nie należy zwlekać.

Należy pamiętać też o ograniczaniu ryzyka wystąpienia schorzenia, m.in. przez odpowiednie karmienie, niwelowanie stresu i unikanie wysiłku tuż po spożyciu posiłku.

Prowadzonych jest aktualnie coraz więcej badań na temat dokładnej patogenezy GDV. Możemy spodziewać się zatem, że w najbliższym czasie wiedza na temat przyczyn rozszerzenia i skrętu żołądka będzie bardziej obszerna, co w konsekwencji może pomóc wyeliminować lub ograniczyć czynniki wywołujące ten stan chorobowy.

Autorka: Anna Łukoś