Wścieklizna u psa – jak ją rozpoznać?

Wścieklizna u psa – przebieg choroby, objawy i profilaktyka

Wścieklizna jest zoonozą (czyli chorobą zakaźną zwierząt mogącą przenosić się na ludzi) o zasięgu globalnym, jednak największe znaczenie odgrywa w krajach rozwijających się, w których głównym źródłem zakażenia u ludzi są psy. Natomiast w krajach rozwiniętych zoonoza ta pochodzi zazwyczaj od zwierząt dziko żyjących, które stanowią największe potencjalne źródło wścieklizny psów.

Wścieklizna – jak dochodzi do zarażenia?

Choroba prawie zawsze rozwija się w następstwie ugryzienia przez zakażone zwierzę, u którego wirus znajdował się w ślinie. Wirus pojawia się w niej 3-7 dnia przed wystąpieniem objawów klinicznych i utrzymuje się aż do śmierci.

W niewielkich ilościach wirus może być wydalany wraz z moczem i kałem, lecz szybko ulega inaktywacji w środowisku zewnętrznym, dlatego dla droga szerzenia się choroby nie odgrywa większej roli. Po ukąszeniu przez zwierzę wirus wścieklizny osiąga ośrodkowy układ nerwowy drogą włókien nerwów obwodowych.

Wprowadzony do rany wirus może pozostawać przez pewien czas nieaktywny lub zacznie się namnażać w komórkach mięśni w miejscu ukąszenia lub w powierzchownych zranieniach skóry. U zwierząt uodpornionych szczepionkami wirus może być na zneutralizowany już w trakcie wnikania.

W przypadku, gdy wirus nie został zinaktywowany, wówczas rozpoczyna on inwazję od włókien nerwowych wędrując do mózgu, w którym ulega intensywnej replikacji.

Wścieklizna u psa – przebieg choroby

W przebiegu choroby umownie wyróżniamy trzy stadia.

Stadium prodromalne

Trwa 2 do 3 dni, podczas którego zwierzęta wykazują podwyższoną ciepłotę ciała oraz zmiany behawioralne. Zwierzęta przyjacielskie stają się nieśmiałe lub nerwowe, szczerzą zęby, podczas gdy zwierzęta nieposłuszne stają się uległe i przyjacielskie.

Towarzyszy temu świąd okolicy miejsca wniknięcia wirusa (ugryzienia) oraz rozszerzenie źrenic i osłabienie odruchu rogówkowego.

Stadium pobudzenia

Trwa maksymalnie tydzień. Zwierzę wykazuje wzmożone reakcje na bodźce wzrokowe i dźwiękowe. Staje się nadpobudliwe, unikają światła, szczekają na wyimaginowane przedmioty lub próbują je chwytać zębami.

Psy mogą zjadać różne, niejadalne przedmioty, zwłaszcza drewno. W tej fazie zwykle pojawia się brak koordynacji ruchowej, dezorientacja lub uogólnione napady padaczkowe. Jeśli zwierzę przeżyje tę fazę choroby, dochodzi do rozwoju krótkiego stadium porażennego, które prowadzi do zejścia śmiertelnego.

Studium porażenne

W postaci porażennej zwierzęta wykazują trudności w wydawaniu dźwięków, pobieraniu pokarmu oraz wzmożone ślinienie się, co wynika z braku możliwości przełykania oraz utrudnionego oddychania. Psy mogą się krztusić, a właściciele często sądzą, że zwierzęciu coś utknęło w gardle.

Podczas próby usunięcia domniemanego ciała obcego, właściciele i lekarze weterynarii narażają się na kontakt z wirusem znajdującym się w ślinie. Faza porażenna zwykle trwa 2-4 dni. Zwierzęta zwykle zapadają w śpiączkę. 

Zejście śmiertelne następuje z powodu niewydolności oddechowej.

Wścieklizna u psa – jak ją rozpoznać i jak reagować?

Należy poważnie rozważyć wściekliznę u każdego psa, który wykazuje nadzwyczajne zmiany nastroju albo zachowania lub niewytłumaczalne objawy nerwowe.

Powinniśmy obchodzić się ze szczególną ostrożnością z podejrzanymi zwierzętami.

Referencyjną techniką diagnostyczną jest test immunofluorescencji bezpośredniej, który potwierdza obecność antygenu wirusa wścieklizny, jest to jednak test wykonywany po śmierci. Techniki wykrywające wirusa w ślinie lub w płynie mózgowo-rdzeniowym niosą ryzyko uzyskania wyników fałszywie dodatnich.

Psy i koty, wobec których zachodzi podejrzenie zakażenia, ale u których nie występują objawy, należy poddać obserwacji, pozostałe zwierzęta należy poddać eutanazji.

Zapobieganie chorobie opiera się na szczepieniu psów i kotów, które jest najefektywniejszą metodą walki z wścieklizną!

Więcej o szczepieniach przeczytasz w artykule Szczepienia psów – obowiązkowe i te, na które warto zwrócić uwagę.